De Wereld van de Ismes

De dag van de godsdienstvrijheid, 16 januari 2021.

Zaterdag is de dag dat we vieren dat we de vrijheid hebben om te geloven wat we willen. Ik heb met dit besef mij eens verdiept in waar ik dan mijn geloof op zou kunnen richten. Er zijn twee opties uit de bus gekomen, namelijk het Polytheïsme en het Animisme.

Wat mij opviel tijdens mijn onderzoek is het veelvuldig gebruik van het begrip isme, dat uitdrukking geeft aan een breed scala aan ideologieën: leefwijzen, stromingen en concepten. Ook al verschilt een ideologie van een religie, ze hebben zeker met elkaar te maken. André Droogers omschrijft het heel mooi: “Ideologie streeft een ideale heilstaat na, religie let op de ideale staat van het heil.”

Mijn interpretatie is dat de ideologie te maken heeft met ideeën over hoe de samenleving eruit zou kunnen zien en dat religie vooral te maken heeft met zingeving. Het leuke is dat, als je ze samenvoegt, het een prachtig wereldbeeld zou kunnen opleveren.

Ik zou nu graag mijn twee opties samenbrengen, kijken wat er gebeurt!

Polytheïsme ofwel veelgodendom, is het geloof in meerdere goden. In Japan (shintoïsme) zeggen ze ‘de weg der Goden’.
Animisme is het geloof dat zielen of geesten niet alleen bestaan in mensen en dieren, maar ook in planten, stenen of natuurlijke fenomenen zoals donder en geografische zoals bergen en rivieren. Animisme wijst verder ook bezieling toe aan abstracte concepten zoals woorden, eigennamen of metaforen uit de mythologie.

Kijkend naar de geloven in de wereld komen het polytheïsme en het animisme alleen gezamenlijk voor in het hindoeïsme. Dat geloof bestaat uit enorm veel, moeilijk uit te spreken, termen die neerkomen op “de eeuwige wet die ons ondersteund en overeind houdt”, prachtig!
Wat voor mij interessant is is dat Tantra als ritueel deel uit maakt van de hindoestaanse tradities en dat het eren van verschillende goden als iets enorm tantrisch/orgastisch kan worden ervaren. Zo is de cirkel weer rond.

Ik geloof dus in meerdere goden én daarbij in het gegeven dat het goddelijke in alles bestaat. Op dit moment in mijn leven is mijn hondje Yessi mijn grootse God, waar ik elke dag in alle vrijheid dienstbaar voor ben. Ik geniet wel van deze gods-dienst moet ik zeggen.

Als Animist houd ik mij bezig met de filosofische leer Panpsychisme, een synoniem van ‘al-bezielings-leer’. Het gaat ervan uit dat ofwel alle materie bezield is, ofwel, in ruimere zin, dat de kosmos als organisme bezield is. De term die ik nooit meer ga vergeten is ‘Wereldziel’, dankjewel Plato.
In de hindoestaanse mythologie wordt deze Wereldziel ook wel Brahman genoemd. De mannelijke energie, goddelijke intelligentie, de onveranderende werkelijkheid. Ontstaan uit en verbonden met de vrouwelijke energie, Shakti, zij wordt gezien als de drijvende kracht achter alle actie en existentie in de fenomenale wereld of kosmos.

Een klein bruggetje naar twee archetypen van Carl Jung, namelijk Anima: het deel van de innerlijke psyche dat met de vrouwelijke zijde van een man overeenkomt en Animus: de mannelijke zijde van een vrouw. Klik vooral op de link om meer te weten over deze delen van de psyche die in ieder mens aanwezig zijn. Voor mij zijn deze archetypen beelden van het onaantastbare goddelijke dat je in jezelf kunt ervaren en mee kunt samensmelten.

Ik ben verwonderd hoe zo veel stromingen samen kunnen vallen en hoe vrij dat ondertussen blijft voelen. Geen kaders en voorbijgaand aan macht en structuren. Ik kan in elk moment vrijuit kiezen wat mij bezield en wat ik aanbid.

Nu kies ik er bijvoorbeeld voor om Yessi te aanbidden door zo met hem te gaan wandelen, straks is dat misschien mijn auto die mij overal heen brengt en morgen de nieuwe maan die in het teken staat van uitdagingen en spiritueel groeien. Zo kan alles wat ik doe een dienstbaarheid aan het goddelijke zijn, dat voelt best vrouwelijk.

Ook ben ik nieuwsgierig geworden naar hoe het zou zijn wanneer we als samenleving ideologieën voort laten komen uit de Wereldziel, misschien wel een nieuwe vorm van socialisme? Of een heel nieuw isme waarin alle stromingen samenvallen.

Zo, genoeg nieuwe termen en klaar met het onderzoek! Tenminste voor nu dan, haha. Mijn hoofd tolt een beetje (die van jou?). Ik geloof dat ik het praktiseren van mijn godsdienst maar even verplaats van zitten achter de laptop naar wandelen in de natuur. Wetende dat het ondertussen allemaal hetzelfde is, een onveranderende werkelijkheid én een eeuwige dynamische beweging. God wat een zin!